Me vendimin Nr. 29845/2021 të Ministrisë së Brendshme Greke, për herë të parë, u përcaktuan kriteret për integrimin ekonomik dhe shoqëror të të huajve që dëshirojnë të marrin nënshtetësinë greke. Në thelb, qeveria greke rikthen kërkesat më të rrepta, të cilat ajo i tërhoqi pas reagimeve të mëdha gjatë miratimit të ligjit 4735/2020. Sipas vendimit, emigrantët, shtetasit e BE-së, të mërguarit dhe ref ugjatët që kanë qëndruar legalisht në vend për një kohë të gjatë do të duhet të vërtetojnë me dokumenta, në një kohë të kr izës së zgjatur ekonomike dhe pandemisë, se kanë punuar vazhdimisht gjatë viteve të fundit dhe pagat vjetore arrijnë një shumë të caktuar prej 7800 euro. Sipas Elstatit papunësia e tyre kap shifrën 28%, kurse e vendasve 19%.
Konkretisht, në mënyrë që të dokumentohet puna e qëndrueshme dhe integrimi financiar i të huajve që jetojnë legalisht në vend kërkohen: 1) paga vjetore e punonjësit të pakualifikuar ose zanatçiut, 2) nëse aplikanti ka familje, të ardhurat e kërkuara rriten me 10% për secilin anëtar të va rur prej tij dhe 3) të ardhurat vjetore të deklaruara të të huajit i cili është certifikuar me paaftësi fizike prej më shumë se 67% si dhe të gjitha llojet e përfitimeve që ai mund të marrë nga sistemi i mirëqenies sociale përmblidhen. Të gjitha sa u thanë më sipër duhet të vërtetohen nga aplikanti me dokumentat përkatëse për 3, 5 ose 7 vitet e fundit të qëndrimit në varësi të llojit të lejes së qëndrimit të ligjshëm që ai disponon.
I njëjti vendim përmend kategorinë e të huajve që kanë aplikuar sipas parashikimit paraekzistues të nenit 25 të ligjit 3838/2010 të cilët duhet të vërtetojë të ardhura të mjaftueshme për të paktën pesë vjet, nga viti 2015 e tutje. Kjo është një rrethanë rënduese ad hoc e paraqitur për një kategori specifike të aplikantëve. Në të njëjtën kohë, çdo nocion i sigurisë juridike dhe administrimit të mirë katalizohet, shtrembërohet dhe ndoshta bëhet fjalë për çështje të antikushtetutshmërisë. Kjo, pasi në vend të një mekanizmi përmirësues për këtë vonesë të tepërt prej gati 11 vjetësh nga administrata për të zgjidhur pengesat përkatëse, aplikantët duhen që të përmbushin kritere të rrepta financiare për një periudhë më shumë se 5 vjet.
Veçanërisht prob lematik është parashikimi, në të njëjtin vendim për “.. lidhja e një martese me një shtetas grek të lindur në Greqi..” dhe jo nga një mënyrë tjetër e marrjes së shtetësisë greke, si një provë e padi skutueshme e integrimit social. Dhe kjo është një dispozitë që mbase tejkalon kufijtë kushtetues.
Vendimi ministror në fjalë ndjek vendimet e mëparshme të marra nga qeveria, të cilat, pa dyshim, lëvizin në një drejtim të qartë, konservativ dhe shtrihen deri në përjashtimin thelbësor të një numri të madh të të huajve që jetojnë legalisht në vend për shumë vite. Kjo zbulon perceptimin kufizues dhe dritëshkurtër të qeverisë për këtë lidhje ligjore të të huajve me shtetin.
Por gjëja më paradoksale është se, kërkesa e përmbushjes së kritereve kaq të rrepta ekonomike gjatë miratimit të ligjit 4735/2020, u shoqërua me deklarata pompoze nga Ministri i Brendshëm i atëhershëm për lehtësime duke pasur parasysh situatën e rëndë ekonomike të vendit për shkak të pandemisë.
Rivendosja e këtyre dispozitave nga vendimi i diskutueshëm ministror, në efektin më të rreptë dhe më retroaktiv, zbulon ndër të tjera, një gjendje të mosbesimit dhe përqeshjes së qeverisë ndaj të gjithë qytetarëve të vendit dhe veçanërisht grupeve të interesuara të popullsisë që shohin pritjet e tyre të anulohen papritur, vetëm 6 muaj pas miratimit të ligjit 4735/2020. Në të njëjtën kohë, besimi legjitim i qytetarëve të vendit dhe siguria ligjore preken drejtpërdrejt, procesi parlamentar gjithashtu minohet dhe të gjitha këto çështje së bashku shkaktojnë lëkundje të thella të Shtetit të Drejtësisë.
Ky vendim paraqet një zhvendosje të qartë konservatore në çështjet e marrjes së shtetësisë greke në dy vitet e fundit. Në të njëjtin projektligj kishte një dispozitë për heqjen e kategorisë së veçantë të natyralizimit të të miturve të huaj për invalidët, një dispozitë e cila më së fundi, pas reagimeve të mëdha, u tërhoq. Gjithashtu, në të njëjtin vendim, vitet e qëndrimit të mëparshëm ligjor të refugjatëve për paraqitjen e kërkesës për natyralizim u rritën nga tre në shtatë.
Kjo u pasua, në tetor 2020, nga ligji 4735/2020. Ligji solli ndryshime të rëndësishme, kryesisht në procesin e natyralizimit, duke specifikuar një peizazh mjaft negativ për fatin e njerëzve që jetojnë dhe punojnë rreth 30 vjet në Greqi.
Në ligjin i ri veçohen si pika veçanërisht negative, ndër të tjera:
a) paraqitja e certifikatës së aftësisë së njohurive jo vetëm të gjuhës por edhe të historisë, gjeografisë, kulturës greke dhe institucioneve pas provimeve me shkrim si parakusht i paraqitjes për aplikim,
b) kërkesat e larta për një provim të suksesshëm gjuhësor, pesha dhe kërkesat për provimin e suksesshëm të gjuhës u ndanë nga provimi i moduleve të tjera siç u bë me shumën e tarifës së pjesëmarrjes në provime, e cila, pas reagimeve, u ripërcaktua në nivelin më të ulët,
c) sigurimi i tarifave në procedurat që deri atëherë nuk ishin parashikuar.
Procesi i natyralizimit është një fushë që tregon problemet serioze që janë identifikuar tashmë me vite. Unioni Grek për të Drejtat e Njeriut ka theksuar vazhdimisht vonesat në aktivizimin e procesit të provimit me shkrim të prezantuar nga qeveria e mëparshme dhe kjo bëri të mundur që në shkurt 2021 të postohet banka e temave në faqen e internetit të Ministrisë së Brendshme. Me një shikim të parë, kërkesat e provimit me shkrim nuk u dukën në përputhje me një hetim racional dhe thelbësor të integrimit shoqëror dhe shtetëror të të huajve që jetojnë legalisht në Greqi si dhe ra në sy vështirësia e aplikimit për shumë të huaj. Vështirësia e tepërt dhe dështimi i pyetjeve është tipik dhe ekspozon qeverinë aktuale sepse ka miratuar këtë sistem në një mënyrë shumë të rreptë.
Në shumë raste, kërkohet një nivel veçanërisht i lartë i njohurive (treguese janë pyetjet në lidhje me Greqinë dhe presidencën e BE, sa herë ka kryesuar, kur ishte hera e parë dhe kur do të jetë e radhës, çështja e bashkëpunimit të organeve që kanë përgjegjësinë për mirëmbajtjen e rrjetit rrugor, etj.). Ndërsa në disa raste të tjera kandidatëve u kërkohet t’u përgjigjen pyetjeve që njohuritë e të cilave nuk kanë asnjë lidhje me shkallën e tyre të integrimit në shoqërinë greke (treguese janë pyetjet në lidhje me përputhjen e forcave të armatosura dhe forcave të sigurisë, për qytetin jashtë vendit ku u ndërtua një kopje e Tempullit të Hefestit, cila këngë fitoi në Eurovision, nëse Kalikantzaros janë shpirtrat e mirë të Krishtlindjeve që sjellin fat të mirë apo kur dikush sëmuret duhet të bëjmë fanouropita që të shërohet etj.).
